Leśna apteczka: Jarząb pospolity czyli jarzębina

Jarząb pospolity (Sorbus aucuparia L.) Znamy go wszyscy pod pospolitą nazwą: jarzębina. Rośnie w lasach, parkach, ogrodach, sadzi się ją przy drogach i ulicach miast. Jest to drzewo lub krzew z rodziny różowatych, osiąga wysokość 15 m. Liście ma złożone z 9-15 listków piłkowanych, spodem szaro owłosionych, kwiaty ma drobne, kremowe, zebrane w baldachogrona. Rozkwitają w maju lub czerwcu. Owoce o różnych odcieniach czerwieni dojrzewają od lipca, a pozostają na drzewie nawet do listopada. Właśnie te owoce się zbiera, gdy są w pełni dojrzale - w październiku, a nawet i po przymrozkach, suszymy w podwyższonej temperaturze 40C - 60C, rozłożone cienką warstwą. Schną powoli, a wysuszone łatwo wilgotnieją dlatego najlepiej je przechowywać w słoikach.

Przetwory z kwiatów i owoców działają łagodnie ściągająco, odtruwająco na wątrobę, przeciwzapalnie w obrębie dróg moczowych i błon śluzowych przewodu pokarmowego. Mają właściwości przeciwmiażdżycowe. Owoce zbierane po pierwszych przymrozkach są bogate w kwasy organiczne, garbniki, sacharozę, glukozę i witaminy A, C, E i K. Podobny skład mają majowe kwiaty jarzębiny. Świeżych owoców jarzębiny nie jadamy ze względu na kwas parasorbinowy. Powoduje on wymioty, biegunki i uszkadza nerki. Najbezpieczniej jarzębinę przetwarzać: kompoty, powidła, susze, nalewki, ciasta…

Jarzębina jest idealnym lekarstwem na awitaminozę ( niedobór ) witaminy A która prowadzi do:

kurzej ślepoty; rozmiękania rogówki (keratomalacja); zespołu suchego oka (xerophtalmia).

W tym przypadku pomoże nam mieszanka owoców jarzębiny, liści pokrzywy. Zalewamy 2 szklankami gorącej wody. Utrzymujemy temperaturę bliska wrzenia na małym ogniu 10minut. Odstawiamy na 15 minut. Odcedzamy i pijemy małymi łyczkami 2-3 razu dziennie przez tydzień.

Podobnie postępujemy z mieszanką: owoce jarzębiny i owoce róży (przy awitaminozie nie wskazana jest podróż).

Biegunka to bardzo nie przyjemna sprawa w lesie. I nie chodzi tutaj tylko o częste postoje, ale również o osłabienie organizmu, odwodnienie i wychłodzenie organizmu. Biegunka potrafi być niebezpieczną przypadłością na szlaku. Idealnym lekarstwem jest węgiel, ale ja osobiście wolę smaczniejsze lekarstwo, mianowicie owoce jarzębiny.

Owoce gotujemy 10 minut. Odstawiamy na 15 minut , odcedzamy i pijemy 3 razy dziennie przez 3 dni. Na drugi dzień powinno być już lepiej. Przy tej kuracji możemy kontynuować podróż. Nie jest wymagany postój (oczywiście zależy to od Waszego komfortu). Na pół szklanki wody dodajemy 1 łyżkę owoców jarzębiny świeżej i przemrożonej lub suszonej.

Owoce jarzębiny działają na wiele przypadłości. Wino działa moczopędnie i lekko zwalniająco (w przypadku zaparć). Owoce jarzębiny – pół na pół – z owocami słodkich jabłek: 1kg owoców jarzębiny, 1kg jabłek, 1kg cukru i 6 litrów przegotowanej zimnej wody. Po miesiącu mamy dobre, zdrowotne wino.

Kwiat jarzębiny działa rozwalniająco, moczopędnie, pobudza co miesięczne krwawienie, na nieżyt dróg trawiennych, na nerwice żołądka. Wystarczy pić 2 razy dziennie napar przez tydzień.

Jak widać warto zawsze mieć coś z jarzębiny w swojej apteczce J lub wiedzieć gdzie rośnie podczas naszych leśnych wędrówek.

Poprzęcki W. Poradnik zielarza. Warszawa 1984

Ożarowski A. Ziołolecznictwo. Warszawa 1988